Cùng với sự quan tâm của thành phố, sự vào cuộc của doanh nghiệp, Hải Phòng có nhiều dự án nhà ở xã hội được triển khai. Đến thời điểm này, đã có một số sản phẩm nhà ở xã hội được Sở Xây dựng duyệt giá và cho phép bán ra. Tuy nhiên, thủ tục để được mua nhà ở xã hội cũng có không ít khó khăn, vướng mắc cần sớm được tháo gỡ để người có nhu cầu sớm được tiếp cận các dự án nhà ở xã hội.
Chị Nguyễn Thị Hà, công nhân một doanh nghiệp FDI trong KCN Tràng Duệ cho biết, gần đây, khi dự án Khu nhà ở xã hội Tràng Duệ đã có một số căn hộ chung cư thuộc tòa CT1 hình thành trong tương lai được Sở Xây dựng xác nhận đủ điều kiện được đưa vào kinh doanh, chị rất háo hức muốn đăng ký mua. Gia đình chị có hai vợ chồng đều là công nhân, có 2 con, từ nhiều năm nay đều phải đi ở nhà thuê do là người ngoại tỉnh tới Hải Phòng làm việc. Nhưng mới chỉ hỏi qua về thủ tục, chị đã cảm thấy nản chí. Để được xét duyệt mua nhà ở xã hội, chị cần phải được công ty xác nhận là có thu nhập không thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân. Nhưng quản lý phân xưởng nơi chị làm việc cho biết, công ty rất khó xác nhận vì ngoài thu nhập ở doanh nghiệp, công ty không thể biết gia đình chị có thu nhập nào khác không, có thuộc diện đóng thuế thu nhập cá nhân hay không. Vì vậy, dù rất muốn đăng ký sớm để mua nhà nhưng chị Hà vẫn băn khoăn, lo lắng, ngại ngần về thủ tục.
Đại diện Công ty CP Hóa chất vật liệu điện Bình Phát cho biết, dự án Khu nhà ở xã hội 384 Lê Thánh Tông có toà CT1 đã thi công đến tầng 19; CT3 xây dựng đến tầng 5 và đã đủ điều kiện bán căn hộ. Hiện có hơn 400 khách hàng quan tâm và có 190 hộ đã được Sở Xây dựng xác nhận đủ điều kiện mua nhà ở xã hội. Tuy nhiên, một số người phản ánh, khi xác nhận tại địa phương rất khó khăn, hầu hết chỉ xác nhận là người đang sinh sống tại địa bàn chứ cũng không xác nhận rõ về điều kiện nhà ở hiện tại để được mua nhà ở xã hội.
Về phía chính quyền địa phương cũng đang gặp lúng túng trong việc xác nhận điều kiện nhà ở, cư trú cho đối tượng đủ điều kiện mua nhà ở xã hội. Chủ tịch UBND phường Vạn Mỹ (quận Ngô Quyền) Hồ Xuân Thủy cho biết, thời gian qua, phường thực hiện xác nhận cho một số trường hợp người dân có nhu cầu mua nhà ở xã hội. Tuy nhiên, về thẩm quyền, UBND cấp phường chỉ có thể xác nhận người có sở hữu nhà hay không tại căn nhà đang thường trú hoặc tạm trú trên địa bàn quản lý. Trong trường hợp tài sản nhà ở, đất đai mua bán viết tay hoặc ở địa bàn khác, phường khó quản lý, nắm bắt. Đây cũng là hạn chế, chưa bảo đảm chặt chẽ, minh bạch và công bằng giữa các trường hợp. Vì vậy, phường đề xuất thành phố có văn bản kiến nghị Bộ Xây dựng có hướng dẫn cụ thể, mẫu văn bản bảo đảm chặt chẽ hơn. Trường hợp người khai không đúng sẽ thực hiện thu hồi theo Luật Nhà ở để tạo điều kiện cho các trường hợp có khó khăn thực sự về chỗ ở được hưởng chính sách nhà ở xã hội.
Bảo đảm công khai, minh bạch, công bằng
Giám đốc Sở Xây dựng Hải Phòng Nguyễn Thành Hưng cho biết, 7 nhóm thuộc diện được mua nhà ở xã hội gồm: người có công với cách mạng; người thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị; người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân và Quân đội nhân dân; cán bộ, công chức, viên chức; người trả lại nhà công vụ; hộ gia đình, các nhân thuộc diện bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà ở nhưng chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở.
Tuy nhiên, các trường hợp này cũng cần đáp ứng điều kiện là chưa có nhà ở thuộc sở hữu nhà nước hoặc nếu có thì diện tích nhà ở bình quân đầu người dưới 10 m2/ người; có đăng ký thường trú hoặc có đăng ký tạm trú từ 1 năm trở lên tại Hải Phòng; chưa từng được mua nhà ở xã hội và chưa được hưởng những chính sách hỗ trợ nhà ở, đất ở dưới mọi hình thức tại nơi sinh sống. Ngoài ra, người thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo, sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân, công nhân trong lực lượng công an, quân đội, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động cần đáp ứng thêm điều kiện thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập thường xuyên.
Bên cạnh đó, cơ quan nhà nước có trách nhiệm bảo đảm sự minh bạch, công khai, đúng đối tượng để mọi người đều có thể mua được nhà ở xã hội phù hợp nhất. Cụ thể đối với toàn bộ các dự án nhà ở, bất động sản khi đưa vào mở bán trước – bán nhà hình thành trong tương lai phải được cơ quan nhà nước (Sở Xây dựng) kiểm tra, xét duyệt và có văn bản trả lời đủ điều kiện, đăng tải trên cổng thông tin điện tử; bảo đảm tính công khai, minh bạch và tuân thủ các quy định của pháp luật. Giá bán nhà ở xã hội chịu sự quản lý nhà nước, phải được kiểm tra, thẩm định trước khi mở bán. Người mua nhà ở xã hội được cập nhật vào danh sách và công bố công khai trên cổng thông tin điện tử các cơ quan chức năng.
Sở Xây dựng sẽ tích cực phối hợp với các cơ quan truyền thông, chủ đầu tư các dự án thông tin rộng rãi về điều kiện, trường hợp được mua nhà ở xã hội theo quy định. Đồng thời, yêu cầu các chủ đầu tư công khai thông tin về dự án bất động sản, hướng dẫn người dân thủ tục mua nhà ở xã hội. đúng quy định.
Lãnh đạo thành phố cũng đang chỉ đạo các ngành, các địa phương, các doanh nghiệp khẩn trương tháo gỡ vướng mắc trong xét duyệt thủ tục, chứng nhận đủ điều kiện mua nhà ở xã hội cho các hộ, nhất là thủ tục xác nhận về thuế, về điều kiện được mua nhà, nghiêm cấm việc cố tình gây phiền hà, khó dễ cho người mua nhà. Bên cạnh đó, kêu gọi sự tham gia giám sát của người dân, kịp thời báo cáo các cơ quan chức năng về các hành vi gây khó dễ, cản trở mua nhà nếu đủ điều kiện để xử lý kịp thời, bảo đảm tính minh bạch trong mở bán nhà ở xã hội và người dân đủ điều kiện dễ dàng tiếp cận.
Ngoài ra, việc hỗ trợ người dân vay tiền mua nhà ở xã hội cũng có ý nghĩa quan trọng. Tại diễn đàn kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa 15, đại biểu Quốc hội phản ánh, đến nay mới giải ngân được khoảng 100 tỷ đồng trong gói tín dụng 120.000 tỷ đồng. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, gói 120.000 tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội với người thu nhập thấp, công nhân với mục tiêu có 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội tới 2030. Nguồn tiền cho gói tín dụng này đến từ nguồn huy động tín dụng trong dân, với lãi suất ưu đãi từ nguồn tài chính của các ngân hàng tham gia.Hiện có 18/63 UBND tỉnh, thành phố gửi văn bản công bố dự án tham gia chương trình, có 53 dự án với nhu cầu vay 27.000 tỷ đồng. Tới cuối tháng 10, các ngân hàng đã giải ngân được 105 tỷ đồng cho 3 dự án tại 3 địa phương. Tuy nhiên, với người có thu nhập thấp, công nhân, điều kiện được hưởng chính sách nhà ở xã hội còn bất cập, như: quy định về thu nhập không chịu thuế thu nhập cá nhân, chưa có nhà ở…
Theo Thống đốc NHNN, gói vay này thực hiện 10 năm, trong khi cho vay bất động sản thường kéo dài và giải ngân theo thời gian, nên đạt thấp. Ngân hàng Nhà nước đã kiến nghị, mong UBND các tỉnh, thành phố sớm công bố các dự án thuộc chương trình để các ngân hàng triển khai và phối hợp với các bộ, ngành đẩy nhanh thực hiện. Thành phố Hải Phòng cũng có chủ trương hỗ trợ một phần lãi suất cho người lao động tỉnh ngoài tham gia mua nhà ở xã hội. Nếu các vấn đề về nguồn vốn vay, lãi suất được giải quyết, chắc chắn số người được tiếp cận với quỹ nhà ở xã hội càng tăng nhanh.
Theo Công ty CP Khu công nghiệp Sài Gòn – Hải Phòng, dự án Nhà ở xã hội Evergreen Tràng Duệ sau hơn 5 tháng khởi công đã triển khai xây dựng 3 toà 10 tầng. Trong đó, toà CT1 với 296 căn hộ đã xây đến tầng 4; toà CT5 với 236 căn hộ và và CT6 có 236 căn hộ đang thi công phần hầm. Dự kiến năm 2024 có thể cung ứng 1000 căn hộ và hiện có 296 căn thuộc tòa CT1 đủ điều kiện mở bán.
Đại diện Công ty CP Hóa chất vật liệu điện Bình Phát cho biết, dự án Khu nhà ở xã hội 384 Lê Thánh Tông đã bắt đầu mở bán và nhiều người đăng ký tham gia. Cũng như vậy, dự án nhà ở xã hội tại 39 Lương Khánh Thiện đang được đẩy nhanh tiến độ xây dựng để sớm cung cấp sản phẩm ra thị trường. Còn dự án Khu nhà ở xã hội tại Tổng kho 3 Lạc Viên đã cơ bản hoàn tất công tác GPMB, ngay sau đó, sẽ triển khai xây dựng đồng loạt các khu nhà, phấn đấu đẩy nhanh tiến độ và sớm có các căn hộ hoàn thành trong năm 2024-2025.
Như vậy, quỹ nhà ở xã hội đang hình thành khá lớn; nhu cầu của người mua cũng không nhỏ. Vì vậy, lắng nghe, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thủ tục là công việc cấp thiết hiện nay để cung- cầu nhà ở xã hội gặp nhau, nhiều người đủ điều kiện được tiếp cận với quỹ nhà ở xã hội, thỏa ước mơ an cư lạc nghiệp tại Hải Phòng./.
